I WOJNA ŚWIATOWA
1914–1919W czasie I wojny światowej wciąż działają organizacje społeczne, które powstały w okresie zaborów. Funkcjonują organizacje skautowe, jak założona jeszcze w 1912 roku organizacja Junactwo, organizacje kobiece, jak Liga Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego założona w 1913 roku czy utworzona w 1914 roku Liga Kobiet Naczelnego Komitetu Narodowego.
Założony jeszcze w 1910 roku we Lwowie Związek Strzelecki i Polskie Drużyny Strzeleckie zostają połączone i tworzą I Kampanię Kadrową pod dowództwem Józefa Piłsudskiego. Do Legionów dołączają członkowie innych organizacji – Junactwa czy Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” czy organizacja młodzieżowa Drużyny Bartoszowe stają się organizacjami wojskowymi, a na przełomie lipca i sierpnia 1914 członkowie tych organizacji współtworzą Legion Wschodni.
W okresie wojny społeczeństwo polskie zaczyna się samoorganizować, tworząc lokalne komitety. Komitety organizują pomoc dla społeczeństwa polskiego poszkodowanego w czasie wojny, opiekę dla dzieci i młodzieży, zakładają schroniska i ochronki, dostarczając odzież i żywność. W Poroninie pod kierownictwem Jana Kasprowicza działa komitet pomocy walczącym. We wrześniu 1914 w Królestwie Polskim za zgodą władz rosyjskich powstaje Centralny Komitet Obywatelski, który powołuje Sądy Obywatelskie i Straż Obywatelską. W Warszawie działa Komitet Obywatelski m.st. Warszawy, a w Krakowie – Komitet Pomocy dla Dotkniętych Klęską Wojny.
W 1916 roku funkcje Centralnego Komitetu Obywatelskiego przejmuje Rada Główna Opiekuńcza, reprezentująca odtąd społeczeństwo polskie przed władzami niemieckimi.
U progu niepodległej Polski – 1 listopada 1918 – na zjeździe w Lublinie organizacje harcerskie i skautowe z ziem trzech zaborów łączą się w jedną, tworząc Związek Harcerstwa Polskiego.