W ODRODZONEJ POLSCE
1918–1939Organizacje kulturalne
Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum
Z zaproszenia do Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum:
W roku przyszłym święcić mamy stulecie otwarcia Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich. Stąd też w kołach naukowych i bliskich tej drogiej nam Instytucji powstała myśl założenia Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum. Wygotowano ku temu statut, zatwierdzony już przez Województwo, a pierwsze konstytuujące zebranie odbędzie się 21 grudnia o godzinie szóstej po południu w pracowni naukowej Zakładu. Zapraszając na nie, załączamy równocześnie deklarację przystąpienia do Towarzystwa z nadmienieniem, iż wkładka członka zwyczajnego wynosi 6 zł rocznie, wspierającego 25 zł albo też jednorazowo najmniej 200 zł.
Lwów, 16 grudnia 1926
Skarbiec. 200 lat Ossolineum, wstęp i oprac. Marta Markowska, Wrocław 2017.
Ze statutu Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum we Lwowie:
§ 2. Celem Towarzystwa jest opieka nad rozwojem Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, śledzenie jego potrzeb, popieranie jego celów i wzbogacanie jego zbiorów. […]
§3. Środkami do osiągnięcia tych celów są:
a) budzenie zainteresowania w społeczeństwie dla instytucji;
b) działalność w kierunku realizacji celów wyrażonych w akcie fundacyjnym Józefa Maksymiliana Ossolińskiego;
c) badanie dziejów myśli polskiej w byłym zaborze austriackim w związku z osobą założyciela i rolą instytutu i inicjowanie wydawnictw z tego okresu […].
Lwów, grudzień 1926
Skarbiec. 200 lat Ossolineum, wstęp i oprac. Marta Markowska, Wrocław 2017.
Zygmunt Kiełb w artykule w “Kurjerze Warszawskim”:
Uroczystości jubileuszowe rozpoczęły się w niedzielę nabożeństwem w kościele katedralnym […]. Po nabożeństwie zgromadziło się przed gmachem Zakładu około tysiąca osób ze wszystkich sfer społecznych, ażeby wziąć udział w odsłonięciu tablicy pamiątkowej z popiersiem założyciela Zakładu, ufundowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum. Do zebranych przemówił prezes Towarzystwa, prof. Bronisław Gubrynowicz. […] Uroczystość zakończyło krótkie przemówienie kuratora Zakładu ks. Andrzeja Lubomirskiego, który imieniem Zakładu przyjął w opiekę ufundowaną tablicę, dziękując ofiarodawcom.
W południe odbyła się w auli Uniwersytetu uroczysta akademia. Po odśpiewaniu przez chór Polskiego Towarzystwa Muzycznego Gaude Mater Polonia zagaił uroczystość rektor [Adam] Gerstmann, który złożył hołd pamięci fundatora i wybitnych zmarłych pracowników Zakładu, po czym złożył bratniej instytucji życzenia dalszej pracy ku chwale nauki polskiej i dobru państwa. […] Stuletnią historię Zakładu, a w szczególności walki z urzędnikami austriackimi, którzy starali się o zniszczenie tej instytucji, przedstawił dyrektor zakładu pan Bernacki. […]
Z okazji stulecia otrzymał Zakład Narodowy imienia Ossolińskich około 1000 pism i telegramów ze wszystkich krajów Europy, […] nadto z Ameryki, Egiptu, Syrii, Japonii oraz ze wszystkich miejscowości całej Polski i jej najdalszych zakątków, od reprezentantów wszystkich władz i wszystkich warstw społeczeństwa.
Lwów, 27 maja 1928
Skarbiec. 200 lat Ossolineum, wstęp i oprac. Marta Markowska, Wrocław 2017.
Stowarzyszenie Śpiewaków Śląskich
Stowarzyszenie Śpiewaków Śląskich – Oddział „Harmonja” we wniosku do Zarządu Gminy w Tychach:
Niniejszem zwracamy się do Szanownego Zarządu gminy z uprzejmą prośbą o udzielenie subwencji.
W roku bieżącem Chór tut. obchodzi rocznicę 24-cio lecia istnienia, uroczystość tą godnie chcąc obchodzić jako pierwsza Polska organizacja w tut. gminie istniejąca od 25-ciu lat i rozwijająca się nadal pomyślnie zamierza w dniu tem poświęcić sztandar i wydać pamiętnik, w związku z czem powstaną znaczne koszty.
Pozatem w bieżącem roku odbywa się Ogólnopolski Zjazd Śpiewaczy w Katowicach w którem Chór bierze czynny udział i występuje w konkursie, uroczystość ta trwać będzie przez dwa dni wobec czego Chór starać się musi o dwudniowe utrzymanie i dojazd, ze względu że przeważna część członków składa się z bezrobotnych. […]
Tychy, 20 kwietnia 1935
Michał Szynkiewicz, Organizacje społeczne w gminie tyskiej w latach 1922-1939, Tychy 2007.
Listopad 1925, Warszawa. Pogrzeb Stefana Żeromskiego. Przeniesienie trumny ze zwłokami pisarza z mieszkania, gdzie zmarł do sali kolumnowej Związku Literatów Polskich w Zamku królewskim
Fot. NAC
1927, Wilno. Karol Szymanowski wśród członków Związku Zawodowego Literatów Polskich w Wilnie. Siedzą od lewej: powieściopisarka Wanda Dobaczewska, dziennikarka i powieściopisarka Helena Romer-Ochenkowska, kompozytor Karol Szymanowski, prezes Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP) prof. Marian Zdziechowski, założyciel i sekretarz ZZLP Witold Hulewicz, skarbnik ZZLP Szeligowski
Maj 1931, Kraków. Wystawa prac rzeźbiarskich Xawerego Dunikowskiego w Pałacu Sztuki w Krakowie. Przygotowania do wystawy. Widoczni m.in. sekretarz Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych Artur Schroeder (z lewej) oraz artyści Jan Rubczak (drugi z prawej), Stanisław Popławski (trzeci z prawej), Xawery Dunikowski (trzeci z lewej), Władysław Jarocki (drugi z lewej)
Fot. NAC
27 marca 1935, Warszawa. Towarzystwo Literatów i Dziennikarzy w Polsce. Walne zgromadzenie członków Towarzystwa, prezydium: Ferdynand Ossendowski (stoi), Maria Szpyrkówna, Jan Lorentowicz (trzeci z prawej), S. Fałat, A. Dzięciołowski
Fot. NAC
8 czerwca 1935, Warszawa. Jubileuszowa wystawa prac Józefa Mehoffera w Zachęcie w Warszawie. Otwarcie wystawy. Widoczni od lewej: major Laskowski, rektor ASP w Warszawie Wojciech Jastrzębowski, artysta malarz Józef Mehoffer, wiceprezydent Warszawy Jan Pohoski, prezydent Warszawy Stefan Starzyński, prezes Polskiej Macierzy Szkolnej Władysław Sołtan
Fot. NAC
27 stycznia 1936, Warszawa. Akademia ku czci Władysława Reymonta zorganizowana przez warszawskie koło Związku Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej „Wici”
Fot. NAC